En toen stond ik ineens ‘oog-in-oog’ met de ‘Bronzen Soldaat van Tallinn’. Een groot beeld van een Russische soldaat uit de Tweede Wereld Oorlog. Een herdenkingsmonument op een begraafplaats van Russische militairen een beetje buiten het centrum van Tallinn in Estland.
Een imposant beeld. Zeker. Een beeld dat de heldhaftigheid van de Russische soldaat laat zien. Zeker. Op een kerkhof van gevallenen in die strijd in de laatste grote oorlog die wij hebben gekend. Zeker. Allemaal waar, maar het was niet de reden dat ik het beeld wilde bezoeken.
In het voorjaar van 2007 besloot de Estse regering het beeld te verplaatsen van een centraalpunt in Tallinn naar de begraafplaats waar het nu staat. De Russischsprekende bevolking en de Russen vonden dit een grote aanslag op hun geschiedenis. Er kwamen massademonstraties en er braken de grootste rellen in de geschiedenis uit tussen de Russischsprekende minderheid en de overige Esten.
Maar er was meer dan de fysieke onrust. De reden dat ik het beeld wilde bezoeken is omdat het een iconisch aandenken is aan de eerste grote internetoorlog in 2007. Wij zijn dat in Nederland bijna allemaal weer vergeten, zie ook de Nederlandse Wikipedia-bijdrage. Daar wordt gesproken over de rellen, maar de cyberkant wordt niet belicht.
Ga je wat verder kijken, bijvoorbeeld bij de Engelse Wikipedia, dan zie je al meer en kun je vervolgen naar links naar de cyberaanvallen die de geschiedenis ingaan als ‘WebWar I’.
Deze eerste ‘internetoorlog’ zorgde ervoor dat alle publieke websites en services van Estland onbereikbaar werden. Websites en digitale diensten van ministeries, banken en nieuwsorganisaties konden niet meer worden gebruikt. Estland was digitaal ‘platgelegd’. Een extra probleem voor het meest digitale land van Europa, nu, maar ook toen al. Alleen door een ongelooflijke inspanning en het afsluiten van het land van het internationale internet, kon de cyberoorlog worden gestopt.
Een land zonder digitale diensten, een land zonder internet, is geen land meer tegenwoordig, maar wordt teruggeworpen naar de Middeleeuwen.
Onze maatschappij is niet meer ingesteld op een leven zonder deze infrastructuur. En dat die infrastructuur kwetsbaar is dat zien we steeds. Met fakenews, phishing, DOS-aanvallen enzovoorts. Maar het voorbeeld van Tallinn in 2007 laat zien hoe erg het kan worden en hoe moeilijk het dan is om uit zo’n cyberoorlog te komen. En dit was nog maar een kleintje… Voor wat meer achtergrond en duiding heb ik ook de link naar een artikel uit New Republic toegevoegd. Bijzonder lezenswaardig en vertaald naar de issues van nu.
Daarom is de ontmoeting met het standbeeld van de ‘Bronzen Soldaat’ voor mij het iconische beeld van de vergeten oorlog in cyberspace van 2007. En daarmee mijn moment van 2017, 10 jaar na dato….
(Tallinn en Estland hebben mijn bijzondere interesse gekregen vanwege mijn mentorschap bij https://storytek.eu een bijzonder interessante Bewegendbeeld-ontmoet-tech– accelerator en de enorme digitale slagkracht van het land. Bovendien zijn het bijzonder aardige mensen.)
Guido van Nispen is onafhankelijk toezichthouder en adviseur in media, technologie, cultuur en finance. https://www.linkedin.com/in/guidovannispen/ en https://www.facebook.com/guido.nispen Zijn grote passie is daarnaast fotografie van innovatie en tegenbeweging https://www.flickr.com/photos/vannispen/ .
https://nl.wikipedia.org/wiki/Bronzen_soldaat_van_Tallinn
https://en.wikipedia.org/wiki/Bronze_Soldier_of_Tallinn
Goed om herinnerd te worden dat de geschiedenis vaak geschreven wordt door hen die de macht hebben. Online en offline. Ik had er eerlijk gezegd nog niet eerder van gehoord. Dank voor de links en fijne dagen Guido!
Interessant Guido. Ik had geen idee hiervan.
Beste wensen voor 2018,
Peter Wybenga