Huub Koch

Het wordt een lange, eenzame kerst dit jaar. Niets aan te doen. 2020 verschijnt als één langgerekt moment. Waarin wat we ‘karakteristiek, belangrijk, indrukwekkend, leerzaam of mooi’ noemen is opgelost in een mist van trage onbestemdheid. Bestaat er nog wel zoiets als ‘Mijn’ Moment?

Heb ik mij dan vrolijk gemaakt toen ik begin dit jaar besefte dat ‘de bliksemse boel’ op de schop ging? Zo wil ik het niet noemen. ‘Alledaagse verbazing’ omschrijft al beter wat ik bedoel. Niet te verwarren met verbijstering, maar toch. Tegen feiten kun je niet vechten. Je ertoe verhouden is mogelijk. Een geoliede machinerie die tot stilstand komt. Dat klinkt bekend. Voor mij veranderde schijnbaar weinig.

Thuiswerken doe ik sinds 2019. Mijn sociale leven heeft een beperkt bereik. Qua activiteiten zit ik op een dieet van incidentele gebeurtenissen. Het leven rijgt zich aaneen in een steeds kleinere ruimte – de nabije omgeving, mijn huis, vice versa – vergezeld door het tikken van de klok. Met uitzicht over de daken van omringende panden. Zo op het oog gebeurt hier niets. Vogels, wolken, geluiden, stilte.

Als ‘niets’ helpt, ‘doe dan niets’ is een oude wijze raad. Wonderlijk genoeg zit ‘werkelijk niks doen’ allerminst in mijn systeem. Het ‘niets’ dat me helpt is van een andere orde. Je kunt het vergelijken met regelmatig een pauze inlassen. Afstand nemen. Een aandachtige winterslaap. Alle karakteristieke, aangrijpende en mooie momenten bekijken vanuit een gezichtspunt zonder betekenis of nut.

Het nut van nutteloosheid bestaat uit ‘niet van belang zijn’. Als een oude kromme boom waar je geen planken van kunt zagen. Een timmerman haalt daar zijn neus voor op. Door nutteloos te zijn bereikt de boom zijn achtenswaardige leeftijd. In de zomertijd biedt hij schaduw. Als economisch object heeft hij geen waarde, maar als menselijke context weldegelijk.

De ‘gewone gang van zaken’ lijkt me dit jaar geen overbodige luxe. Onvrijwillig ontwricht en met gevolgen die niet beheersbaar zijn. Om me heen zie ik mezelf, vrienden en goede bekenden worstelen en weer boven komen. Een andere tijd vraagt nieuwe antwoorden. Bestand tegen de schommelingen van het lot. Als de dans van een bokser die slagen ontwijkt, incasseert en uitdeelt zonder winst na te streven.

Hoe rijm ik wat karakteristiek, belangrijk, indrukwekkend, leerzaam of mooi is met de huidige configuratie? Vraag is natuurlijk of er echt iets veranderd is. Dat weet ik nog niet zo zeker. Wat karakteristiek is, belangrijk, indrukwekkend, leerzaam of mooi, bestaat uit drijfveren die uit onze ware natuur ontspruiten. De essentie daarvan: ‘vertrouwen op de goede afloop’.

Lotgevallen verschijnen als dans tussen machten en krachten. Simpelweg vertrouwen op een goede afloop is ‘tricky business’. Alertheid is een innerlijke kracht die zowel bokser als burger helpt om flexibel te blijven. Bruce Lee zei het al: ‘de gevaarlijkste persoon in deze kamer is degene die luistert, denkt en observeert’. ‘Niets doen’ om beter in actie te kunnen komen ‘telt’. Wat anders?

Met de stroom meegaan, geduld beoefenen… in de tussentijd doe ik wat voor de hand ligt, niet laten kan. Dat wat spontaan verschijnt op mijn To-Do-lijstje. Niet karakteristiek, aangrijpend of mooi, maar als een ijdel genoegen – de vluchtstrook voor chaotisch geluk.

Van Huub Koch verscheen in oktober 2020: DE BALZAC VAN ZWART NAZARETH – Jeugdzondes, Letters & Letraset. Essays, Verhalen, Gedichten, Literaire non-fictie. 210 pagina’s. ISBN: 978 94 036 0933 1. Te bestellen als paperback en gratis te downloaden als pdf via deze link. https://huubkoch.wordpress.com/2020/10/24/de-balzac-van-zwart-nazareth/ Huub schrijft blogposts, in het Engels en het Nederlands, op https://huubkoch.wordpress.com