Ook dit jaar ontkom ik er niet aan een “mijn moment” over mijn moeder te schrijven.
Ik kies hiervoor omdat de rest van 2014 zich kenmerkt door vooral veel afscheid nemen (in allerlei vormen) en doodgaan, waar ik me soms even geen raad meer mee weet.
Mijn moeder, nu 96 jaar, lijkt onverstoorbaar verder te leven.
“Ik word er wel 100!!” Roept ze al haar hele leven.
Haar kracht lijkt uit een ander universum te komen, denk ik wel eens.
Het is 14 september 2014 in de namiddag als ik haar aan de telefoon heb.
Alles vergeet ze inmiddels, maar die ene en enige foto op het toestel (mijn foto) zorgt er nog steeds voor dat het lijntje blijft en ze kan bellen. Soms roept ze keihard als ik opneem: “Waar ben je? Waar is iedereen en wat doe ik hier?!” Om even later een mail van een kennis te ontvangen die schrijft: “Vanmiddag bij je moeder geweest. Ze was zo vrolijk en is zo blij met haar kamer”.
Allemaal moment opnamen, kleine en grote.
Over de hele linie is ze vooral tevreden en neemt het leven zoals het komt.
“Mam, hoe denk je dat je je verjaardag wilt vieren?”
“Kind, ik leef in het nu, dat weet ik niet”.
En dan ben ik verbijsterd hoeveel ik op dat moment leer. Zonder gekunstelde lessen gewóón in het nu leven.
Ze vraagt me steeds vaker of “ons pa en moe(ke)” nog leven en of ik “de wichters” ( Gronings voor meiden/zussen) nog wel eens zie. Maar zij is de laatste der Mohikanen uit een gezin van 8 kinderen.
“Dit horloge heb ik van ons pa”, zegt ze, liefdevol wijzend naar haar pols waar haar horloge, wat ik vorig jaar voor haar kocht, alle kanten op glijdt. “Wat lief.” Zeg ik.
“Ja, dat horloge gaf hij me een paar weken geleden. En ons moeke was hier laatst nog, of leeft die niet meer?” Nee mama, ze is al meer dan 35 jaar dood….
Ik ben steeds vaker haar jongste zusje.
Voorzichtig zeg ik soms nog dat ik haar dochter ben en zij mijn moeder.
“Ben jij mijn kind??” Met een verbaasde blik staart ze me aan. “Daar kan ik me niks bij voorstellen!”
“Waarom kun je je er niks bij voorstellen dan? “Vraag ik nieuwsgierig en er van uitgaand dat het antwoord uit zal blijven. Maar het antwoord is verrassend: “ik voel me nog zo jong”.
In deze roerige tijden, waarin ouderen en mensen met beperkingen binnen de zorg in een hele onzekere en zorgelijke overgangsfase komen, ben ik blij dat zij in een verzorgingshuis woont waar het goed is en waar aandacht is voor de mens. Dit jaar vierden ze het 50 jarig bestaan en als verrassing trad Willeke Alberti op. Op de kast hangt nu een foto waarop mijn moeder met Willeke vereeuwigd is. Wie het is, weet ze niet meer, hoewel ze een tijdje geleden beweerde dat Willeke “ons moeke” was. Ook dat kan dementie zijn: humor.
Dan, tijdens dat telefoongesprek, alsof er een filosoof in haar ontwaakt: “Ik vergeet zoveel, Erna. Alles vergeet ik! Straks herken ik je misschien niet meer. Maar ik zal je nóóit vergeten”.
Erna van Vondel – 53 jaar – geboren met optimistisch gen en progressieve spierziekte SMA – leeft met ex-zwerfhondje Kika in Nijmegen. Deed dit jaar mee aan Editio schrijfwedstrijd editio.nl/schrijfwedstrijd/twee-dagen-voor-het-zomer-werd en schrijft stug door.
Och och…wat heftig. Maar recht uit het leven en het hart gegrepen. Wat moet dat vreemd zijn, als je moeder niet meer weet dat je haar dochter bent. Ze kan er natuurlijk niets aan doen. En jij gaat er met gratie en liefde mee om. Veel respect en bewondering heb ik daarvoor.
Dementie kent zoveel duistere kanten. Het sloopt de ziel uit de mens. Koester haar, ze blijft je moeder. Op naar die 100ste verjaardag hoe moeilijk het ook is.
Die kleine momenten van herkenning, herinnering en geluk zal je de komende tijd intenser als nooit tevoren beleven , samen met haar.
Aan de buitenkant wordt alles oud en broos, maar aan de binnenkant blijft haar lichtje branden, totdat ze geroepen wordt.
Dankjewel voor je prachtige #mijnmoment
Gert
Zo mooi Erna, zo lief hoe je over je mama schrijft.. Ff slikken ook. Ik vind je sterk en bewonderenswaardig!
Straks herken ik je misschien niet meer. Maar ik zal je nóóit vergeten”. Wat een diepe woorden om te koesteren en je in te verwarmen, zoveel liefde.
Over 100-jarigen gesproken, op nog geen 100 meter afstand van jouw huis woont Steffie van den Oord die een boek over Eeuwelingen heeft geschreven. Met prachtige verhalen van 100-jarigen over hun periode, hun momenten. Prachtig. Dat is een teken. Jouw dappere moedertje is een 100-jarige vol verhalen.
Hier linkje, je kent haar vast.
http://www.steffievandenoord.nl/2013/11/eeuwelingen/
Dank, lieve mensen. Ik heb een hele lieve moeder. Het is vooral ook heerlijk dat ik nog met haar kan lachen. En dat optimistisch gen heb ik niet van een vreemde.
Steffie!! Jaaa, die ken ik HJ. Kwam haar “vroeger” al tegen nog met Jaspertje. Gaaf, dat boek. Wist ik niet. Ga me eens verdiepen. Toeval bestaat niet, zeggen ze, toch?
Goede wensen voor jullie allen!
Pfff
Slikt en is even heel stil. ..
Ik vind het vooral heel boeiend en hartverwarmend om in zo’n jaarlijks bijna feuilleton mee te mogen lezen over de liefde tussen jou en je moeder. Dank daarvoor
Vooral die laatste zin,..”Ik vergeet zoveel, Erna. Alles vergeet ik! Straks herken ik je misschien niet meer. Maar ik zal je nóóit vergeten”.,… Wat ontroerend! En wat fijn,..je liefdevolle moeder helder aan het woord! Dank voor het delen!
Wow. En die laatste zin inderdaad: literatuur…
Niet erg, maar juist fijn om te lezen, Erna. Met alle dubbele gevoelens die bij deze levensfase horen (niet alleen van je moeder, maar ook van jou). Koester ze maar, nu het nog kan. Er komt wellicht een tijd waarin je alleen maar kunt terugverlangen naar een ‘live’ contact tussen je moeder en jou.
Ja, vaders en/of moeders takelen af. Het hoort er bij. Ze hebben ons gezien met onze billen bloot, in desparate need of a luier, en al blij met een pink in onze mond waarop we enthousiast begonnen te zuigen. Onze breekbare fase. Later wordt het vaak andersom, komen mama’s en papa’s in de breekbare fase, en kunnen wij de dienst terugbetalen. Nu vind ik dat prachtig, en kijk er met vertedering op terug.
Maar toen ik me er middenin bevond, vond ik het moeilijk. Moeilijker dan nu. Mijn eigen lieve, dappere vader dement; mijn eigen lieve moeder in een wanhoop waarin ik haar door elkaar zou willen schudden maar dat niet doe omdat het mijn moeder is.
Kinderen danken heel veel aan hun vaders en moeders. Hoeveel dat is, leren we vaak pas als we zelf kinderen hebben. Dat besef maakt het gemakkelijker de dienst terug te bewijzen. Een van de meeste wijze levenslessen is als je leert dat je ouders menselijk zijn, met goede en minder goede kanten, met mitsen en maren, met voors en tegens, en dat ze toch 100% het predikaat ‘je eigen ouders’ verdienen, er mogen zijn, dat je graag wilt dat ze er blijven, voor jou.
Enjoy!