José Geertsema

Ik voel me vreemd. Ik ga je voor de laatste keer zien. Dit is een definitief afscheid. Over een paar dagen sterf je, je tijd is bekend.

Ik stap uit mijn auto en zie je staan. Bij de deur voor het grote gebouw sta je op mij te wachten. Hoe begroet je iemand die je voor de laatste keer gaat zien? We geven elkaar gewoon een knuffel. We gaan naar je kamer. Eenvoudig ingericht, alles past strak tegen elkaar. Een bed, een kast, een stoel, een natte cel. Een paar vierkante meter privé, eigen ruimte.

Voorzichtig ga ik naast je zitten op je bed. Het voelt vertrouwd en vreemd. We kijken elkaar aan zonder woorden en begrijpen wat we voelen. Het is veel wat we delen. We leggen onze handen in elkaar. Hoeveel we delen begrijp ik pas later, op je crematie.

Dan drinken we wat bij de ontmoetingsruimte. Koffie en thee. Jij rookt, ik niet meer. Toch roken we samen. We mijmeren en lachen om onze herinneringen. Soms valt het stil en kijken we allebei weg. Dan praten we weer alsof we morgen beiden verder gaan met leven.

We praten ook over die dingen van de dood. Over angst voor het moment. Jij bent niet bang. Je bent banger voor je leven. Ik vraag of je nu nog iets gelooft. Waar je heen gaat na je dood. Voor mij voelt dat belangrijker dan dat het voor jou is.

En zoals we altijd hebben gepraat, praten we nu over doodgaan, alsof het erbij hoort. Of dat het erbij hoort. Voor jou hoort het erbij. Voor mij nu ook.

We lopen terug naar het gebouw van je kamer. Voor het gebouw nemen we afscheid. Je huilt intens, in je ogen zie en voel ik een eindeloos verdriet. We kijken elkaar aan en proberen nog te vangen wat niet meer uit spreken is. We blijven elkaar vasthouden, jouw lichaam gezonder dan het mijne. Dan voelt het goed om te gaan. Nu los te laten. Ik loop weg, draai me om, en zwaai. Ik zwaai vanuit de auto. Ik blijf zwaaien, zoals ik vroeger naar mijn opa en oma zwaaide. Zwaaien omdat je voelt dat je elkaar wilt blijven zien en ik weet dat het straks niet meer kan. Als ik je niet meer kan zien, voel ik me leeg.

Dit is het. De euthanasie voelt levenswaardig, maar we hebben ook verloren. Een wedstrijd verliezen die we hadden kunnen winnen. Samen, of niet? Het maakt voor jou nu toch niet meer uit. Het boek is uit. De procedure naar euthanasie is zwaar geweest. Soms te zwaar. Je hield vol, zeker als je was van je besluit na je laatste terugval. Toen bepaalde jij dat jouw besluit definitief was.

Een paar dagen later zie ik je weer. Wat ben je mooi. De onrust is weg. Het is zo goed, je hebt het leven los gelaten. Ik praat tegen je. En ik voel en denk aan je laatste woorden, dag lieve schat, ik zal altijd bij je zijn. En zachtjes zeg ik nu, dag mooi mens, je strijd was niet voor niets. Je leven zullen we blijven delen.

José Geertsema (@JoseGeertsema) directeur-bestuurder van landelijke zorgorganisatie Ixta Noa www.ixtanoa.nl , executive coach JOSAY josay.nl

Ik ga voor het mogelijk en zichtbaar maken van wat onmogelijk lijkt te zijn. Veranderingen faciliteren, waarbij mens en samenleving tot recht en in een gezonde balans komen, is mijn missie. Ik woon in Arnhem met Henk en ben ’n lieve mam van twee prachtige meiden Sterre (2002) en Luna (2005).